Uzman Klinik Psikolog Kevser Baysal
• 2 Aralık 2021 - 5 dk • 5 dakikada okunabilir
Öfke, tatmin olunmayan isteklere, istenilmeyen durumlara ve karşılanmayan beklentilere verilen doğal bir duygusal tepki halidir. Öfke yedi temel duygudan biridir. Oldukça da yararlıdır. ‘’Ne yararı var?’’ dediğinizi duyar gibiyim. Öfke ilişkilere sınır ve netlik kazandırır. Sağlıklı ifade edildiğinde çok değerli bir duygudur. Agresyon farklıdır. Agresyonun diğer adı ise saldırganlıktır. Öfkenin yanında agresyon çıkması oldukça mümkündür. Çocukluk ve ergenlik döneminde yoğun olarak ortaya çıkmaktadır.
Çocuklar öfkeyi 2 yaşlarında tanımlamaya başlar. Çocuğun, bazı beceriler edindiği, her şeye hayır diyerek tepki verdiği ve aklına koyduğunu yapmaya çalıştığı bir dönemdir. Çocukların en yaygın cevapları ise’’ ben giyineceğim, banyo yapmayacağım, yiyeceğim’’ şeklindedir. Bu isteklere karşı gelindiğinde veya zora girdiğinde krizin ortaya çıkması da mümkündür. Bu süreci yönetmek hem çocuklar için hem ebeveynler için güçtür. Hayır kelimesinin yoğun olarak kullanıldığı bu süreçlerde çocuklar için anlamı olmayan bir kelime olduğunu ifade etmek yararlı olacaktır. Ergen terapi sürecine girdiğim gençlere ‘’hayır’’ kelimesinin anlamını sorduğumda çok da farklı olmayan yanıtlar aldığımı söylemeliyim. Cevapların ortak anlamı ise ‘’ anlamsız’’ şeklindedir. Bir çocuğun ısrarla istediği bir oyuncak düşünelim. Görüyorum ki, çocukların tek aldığı yanıt ‘’ hayır. ‘’. ‘’Hayır ne demek? Nedir hayır demenizin sebebi? Almama sebebiniz nedir? Onun isteğine nasıl yanıt verebilirsiniz?’’ şeklinde ki soruları size yöneltmek istiyorum. Bu verdiğiniz cevapları çocuklara yöneltmek çok değerli.’’ Çocuktur anlamaz’’ cümlesinin doğurduğu problemlerden biridir açık ve net olmamak. Çocuklara açık ve net olunmalı ve kısa bir kelime yerine açık ve net olan çok da uzun olmayan cümleler kurulmalıdır.
Eşiniz ile çok sevdiğiniz arkadaşınızla veya anneniz babanız ile fikir ayrılığına girdiğinizi düşünmenizi isterim. Haksızlığa uğradığını düşünen her kişi de öfke ortaya çıkar. Öfkenizi karşıda ki bireye çıkardığınızda ne olsun isterdiniz? Her bir kişinin farklı yanıtlar vereceğinden eminim. Ortak paydada buluşacağımız nokta ise ‘anlaşılmak’ olacaktır. Çocuklarla empati kurmanın çok değerli olduğunu her zaman düşünürüm. Kriz anında ise ’’Şu anda öfkeli olduğunu görüyorum. Öfken bitince burada olacağım.’’ gibi cümleler kurulmalıdır. Çocuğa verilen mesajın burada ne kadar anlamlı ve fazla olduğunu belirtmek isterim. ‘’Öfkeni görüyorum ve kabul ediyorum. Öfken bitecek ama şu anda bu şekilde iletişime geçemeyeceğiz. Ne olursa olsun koşulsuz şartsız ben buradayım.’’ Bu kabul, tekrarlandığında ve daha sonrasında agresyon davranışını söndürecektir. Küçük adımlarla yanınıza gelip gözlerinize bakacaktır. İşte tam da burada, sıcak kucağınızı ve kollarınızı açarak hep yerinin orası olduğunu belirtmenizi isterim. İşte mutlu son .Bunları tekrarladığınız taktirde agresyon davranışlarının ne kadar azaldığını görmüş olacaksınız .
Not: Bu içerik yalnızca bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır ve terapi sürecinin yerini kesinlikle tutmaz. Psikolojik durumunuzu yönetme süreciniz yorucu ve zor geçiyor ise lütfen profesyonel yardım almayı hedefleyin.
